Lisette is 20 jaar, zit in haar derde jaar Pedagogische Wetenschappen en had ooit de ambitie om de eerste vrouwelijke minister-president van Nederland te worden. Nu heeft Lisette haar roeping gevonden op een plek waar ze echt van betekenis kan zijn. Via Tamarinde werkt ze op de Danielgroep van de Raphaelstichting, een woongroep voor kinderen en jongeren (11-25 jaar) met een ernstige verstandelijke beperking. Hun cognitieve niveau ligt tussen de anderhalf en tweeënhalf jaar. Een uitdagende doelgroep die Lisette niet afschrikt, maar juist fascineert.

"Dit werk is echt het koppelen van praktijk en theorie."

Je volgt de studie Pedagogische Wetenschappen, waarom ben je dit gaan studeren?

"Vroeger wilde ik altijd juf worden, dan was ik de baas over de groep en kon ik kinderen dingen leren. Maar mijn meester zei toen: ‘Lisette, je mag wel wat groter denken.' Dus toen ik thuis vroeg wie de baas van de wereld was, kwam het antwoord: de minister-president. Vanaf mijn tiende heb ik geroepen dat ik dat wilde worden.

Toen ik een studie moest kiezen, voelde de politiek toch niet als mijn plek. Ik wist wel één ding zeker: ik wil betekenisvol werk doen. Mensen bereiken, helpen en ondersteunen. Die zorgdrang heb ik altijd gehad. Mijn studiekeuze voor Pedagogische Wetenschappen kwam voort uit de gedachte: ‘de jeugd is de toekomst en als je de jeugd dus goed op weg kan helpen, dan bouw je dus eigenlijk een betere toekomst.'"

Je zocht praktijkervaring, waarom?

"Ik weet van mezelf dat ik later meer de beleidskant op wil. Ik weet namelijk dat ik vanaf de werkvloer verhalen van cliënten mee naar huis kan nemen. Tegelijkertijd wil ik op grotere schaal verandering teweegbrengen. Mijn ideale baan is er een waarin ik praktijk en beleid kan combineren. Ik wil niet vanaf een kantoor zeggen hoe het moet, zonder te weten wat er in het veld gebeurt. Daarom is deze praktijkervaring essentieel. Dit is exact de reden waarom ik deze baan zo geweldig vond. Het is de perfecte manier om de praktijk te leren kennen."

Je werkt nu op een woongroep bij de Raphaelstichting. Kun je me meenemen in het werk dat je daar doet?

"Het is een groep voor kinderen en jongeren met een ernstige verstandelijke en soms ook fysieke beperking. De meesten zijn non-verbaal en velen hebben een vorm van autisme. Je bent als begeleider met alles betrokken, van verzorgende taken zoals helpen met eten of sondevoeding, tot het creëren van een fijne en veilige sfeer. Op mijn eerste meeloopdag ging ik al meteen mee zwemmen met de kinderen. Je wordt er gelijk in ondergedompeld. Je bent eigenlijk een soort van hun familie, en dat is heel mooi."

Wat maakt het werk zo leuk en wat zijn de uitdagingen die je tegenkomt?

"Het leukste is de fascinatie. Ik schrok er niet van af, ik vond het juist heel interessant. De uitdaging in het begin is dat je veel moet kijken en nog niet zoveel mag doen. Dan voel je je een beetje alsof je in de weg staat. En het is intensief: je krijgt zoveel indrukken. Maar het geeft enorm veel voldoening. In tegenstelling tot mijn kassa-baantje, waar je vooral de frustratie van mensen over je heen krijgt, voel ik hier dat ik echt iets kan bijdragen."

En merk je dat kennis uit je studie van pas komt in dit werk?

"Dat is misschien wel het mooiste. Het is ook gewoon heel grappig om dingen die ik dan uit mijn schoolboek leer, in het echt te zien. We leren bijvoorbeeld veel over non-verbale communicatie en autisme. Hier zie je dat in een heel pure, intense vorm. Kinderen die contact zoeken maar je niet kunnen aankijken, bijvoorbeeld. Door mijn studie begrijp ik waarom ze dat doen en kan ik het plaatsen. Het helpt me om verder te kijken dan wat je op het eerste gezicht ziet en niet te denken dat ik geen contact kan maken. Het is echt het koppelen van praktijk en theorie."

Je had hiervoor heel ander werk, onder andere in een supermarkt en de ouderenzorg. Hoe heeft dat je voorbereid?

"Die ervaringen hebben me vooral een dikke huid gegeven. Mensen reageren al hun frustraties op je af. In de ouderenzorg heb ik ook geleerd om met directheid en soms heftige opmerkingen om te gaan. Ik werkte bijna twee jaar voor een autistische meneer waar andere hulpen het niet mee uithielden. Ik leerde zijn gedrag te begrijpen en er niet in mee te gaan. Door die ervaringen heb ik geleerd om grenzen te stellen. Grenzen aangeven is in dit werk namelijk heel belangrijk."

Het werk vraagt om een bepaalde mentaliteit. Wat is volgens jou een belangrijke eigenschap om dit werk goed te kunnen doen?

"Ik denk dat het cruciaal is dat je begrijpt waar gedrag vandaan komt. Zeker bij de meneer in de ouderenzorg, maar ook hier op de groep. Als je het gedrag niet persoonlijk neemt, maar het kunt zien als een vorm van communicatie of onmacht, dan kun je er veel beter mee omgaan. Je moet het manipulatieve er soms van inzien, of de onderliggende vraag herkennen. En daarnaast: niet alles te serieus nemen en dingen met een grapje en een grolletje benaderen. Dat haalt vaak de spanning eraf en helpt om een band op te bouwen."

Wat heb je op deze locatie in het bijzonder geleerd?

"Ik heb gezien hoe belangrijk de sfeer is die de begeleiders neerzetten. Afhankelijk van wie er op de groep staat, kan de dynamiek heel anders zijn. Dat is heel interessant om te observeren. Verder ben ik enorm onder de indruk van hoe snel en makkelijk mijn collega's bepaalde non-verbale signalen van de kinderen doorhebben. Daar hoop ik zelf ook steeds beter in te worden. Het is een hele andere manier van communiceren, gebaseerd op herkenning, houding en gevoel."

Wil je nog wat kwijt over deze locatie?

"De locatie zelf voelt als een soort dorpje, heel leuk en gemoedelijk. Wat ik ook heel mooi vind, is de diversiteit in het team. Volgens mij heeft ook iedereen die er werkt iets anders gestudeerd. De een heeft mbo gedaan, de ander hbo social work, en weer een ander studeert hbo pedagogiek. Iedereen brengt iets anders mee en dat maakt het team heel sterk. Het is een hele fijne en warme plek om te werken."